شاهرخ گلستان

	در ميان صدها دختری که می توانند خود را به داخل ورزشگاه برسانند، چند نفری شناسايی و دستگير می شوند و فيلم ماجراهای همين دستگيرشدگان است

جعفر پناهی در پاريس اين امکان را به من داد تا فيلمش را ببينم و با او گفتگويی داشته باشم. فيلم آفسايد با اينکه به اهميت دو فيلم قبلی او "دايره" و "طلای سرخ" نيست اما فيلمی گيرا و ديدنی است؛ بخصوص که هيجان فوتبال و شور دختران جوانی که سعی می کنند با شکل پسرانه خود را به ورزشگاه آزادی برسانند، بر گرمای آن افزوده است.

از همان آغاز که دختری با پوشش پسرانه و صورت رنگ کرده می خواهد بليتش را در بازار سياه بخرد و فروشنده که متوجه دختر بودن او می شود پول بيشتری برای بليت مطالبه می کند و دختر می پردازد، تماشاگر وارد ماجرايی می شود که به عاقبت کار دختر پيوند دارد.

در ميان صدها دختری که می توانند خود را به داخل ورزشگاه برسانند، چند نفری شناسايی و دستگير می شوند و فيلم ماجراهای همين دستگيرشدگان است.

دختران را در انتظار اتوبوس که بايد آنها را به بازداشتگاه ببرد، پشت ديوار جايگاه تماشاچيان روی زمين نشانده اند و دو- سه سرباز وظيفه را که از روستاهای شمال ايران هستند و با دختران جوان و درس خوانده تهرانی در تضاد فکری کامل قرار دارند، مامور مراقبت از آنها کرده اند.

 

	دو فيلم دايره و طلای سرخ، ساخته های پيشين جعفر پناهی هنوز مجوز نمايش در ايران را ندارند

دفاعی که اين دختران جوان از حقانيت خودشان می کنند و متانتی که در رفتار و گفتارشان است، از آنها شخصيتی احترام برانگيز ساخته است.

در صحنه هايی که دختران دستگير شده را در ميان نرده های آهنی تحت نظر می بينيم فقط صدای استاديوم و فريادهای تماشاگران هيجان زده شنيده می شود. اما تماشاگر فيلم بدون ديدن تصاويری از بازی فوتبال همچون دختران محروم شده در حسرت تماشاست.

پناهی می گويد:" اگر وارد استاديوم می شديم و بازی را نشان می داديم، به پرسوناژهای فيلممان نوعی بی احترامی کرده بوديم. آنها نمی توانند بازی را ببينند پس ما نهايتا با آنها هستيم و با آنها جلو می رويم."

"به اين طريق می توانيم آن احساس و آن التهاب و آن له لهی که دختران می زنند که برای يک لحظه هم شده بتوانند بازی را ببينند، همان التهاب و همان حسرت را در دل تماشاگر فيلم هم بگذاريم."

فيلم صحنه های غافلگير کننده بسياری دارد مثل دختری که برای پوشش مردانه از لباس ارتشی استفاده کرده و حالا به عنوان مجرم به او دستبند هم زده اند و يا دردسرهايی که به علت عدم وجود توالت زنانه در ورزشگاه صد هزار نفری، برای يکی از دختران سرباز مراقبش پيش می آيد.

 

	دفاعی که اين دختران جوان از حقانيت خودشان می کنند و متانتی که در رفتار و گفتارشان است، از آنها شخصيتی احترام برانگيز ساخته است

ديالوگ ها و لهجه های پرسوناژها از جمله امتيازات فيلم است. پناهی گفت:" فيلمنامه و ديالوگ ها را من و شادمهر راستين با هم نوشتيم ولی در صحنه تغييراتی می کرد. مثلا يکی از سربازهايمان را که از تبريز آورده بودم، يادم هست يک پلان را 29 بار گرفيتم و او در هيچکدام از اين 29 برداشت شبيه هم حرف نزد. می توانم بگويم ديالوگها، ديالوگ های من و شادمهر راستين است به اضافه بازيگر!"

صحنه های پايانی فيلم که اتوبوس حامل دختران دستگير شده به ميان جمعيت هيجان زده از پيروزی تيم ايران می رسد و شادی و رقص و پايکوبی مردم و آنچه در اتوبوس دختران می گذرد، با فيلمبرداری محمود کلاری از آثار به يادماندنی سينمای ايران است.

پناهی اميدوار است که بتواند فيلم آفسايد را قبل از بازی های جام جهانی به نمايش بگذارد. "من مطمئنم که اين فيلم می تواند يک تلنگر درست و حسابی باشد برای يافتن راهی که زن ها هم بتوانند به استاديوم ها بروند و بازی هايی را که دوست دارند تماشا کنند."

دو فيلم قبلی جعفر پناهی دايره برنده جايزه معتبر شير طلايی جشنواره ونيز و طلای سرخ برنده جايزه نوعی نگاه جشنواره کن هنوز موفق به دريافت مجوز نمايش در ايران نشده است.

در پاسخ سئوال من در باره سرنوشت اين دو فيلم پناهی گفت:" واقعيت اين است که می شود فيلم ها را در ايران نشان داد منتهی بايد در آنها دخل و تصرف کرد و دلم اين را نمی خواهد و فکر می کنم هموطنانم حق دارند فيلم را همان گونه ببينند که در دنيا نشان داده می شود."

"من يک فيلمساز مستقلم و فيلم "تاريخ مصرف دار" هم ساخته ام. شايد از نظر مادی به ضرر من باشد اما من از آن می گذرم تا روزی که مردم فيلم را همانگونه ببينند که بايد ببينند."