سال‌هاي‌ اول‌ زندگي‌

(فرديناند ماژلان‌) در 27 آوريل‌ 1480ميلادي‌ در حالي‌كه‌ شكوفه‌هاي‌ بهاري‌ كشورپرتغال‌ را پر كرده‌ بود در (سابروسا)ي‌ پرتغال‌ درخانواده‌اي‌ اشرافي‌ چشم‌ به‌ جهان‌ گشود.
اوتاسن‌ 10 سالگي‌ در اوج‌ خوشبختي‌ به‌ سرمي‌برد. اما گويي‌ روي‌ خوش‌ زندگي‌ با او يار نبودو والدينش‌ بر اثر يك‌ بيماري‌ مسري‌ در گذشتند واو را تنها گذاشتند.
ماژلان‌ 10 ساله‌ مجبور شد به‌ ليسبون‌ نزدبرادرش‌ برود و در دربار (شاه‌ جان‌ دوم‌) و (ملكه‌الئونورا) به‌ عنوان‌ پيشخدمت‌ مشغول‌ به‌ كار شود.
ماژلان‌ علاقه‌ زيادي‌ به‌ تحصيل‌ علم‌ و كنكاش‌در نجوم‌ و جغرافيا داشت‌، لذا در اوقات‌ فراغتش‌به‌ همراه‌ پسرعموي‌ خود (فرانسيسكو سرانو) به‌تحصيل‌ در رشته‌ جغرافيا و ستاره‌شناسي‌ پرداخت‌.
وي‌ در سال‌ 1496 توانست‌ مدرك‌ پايان‌تحصيلي‌ را كه‌ آن‌ زمان‌ (سلحشوري‌) نام‌ داشت‌را دريافت‌ كند. وي‌ بيست‌ ساله‌ بود كه‌ پا به‌ درياگذاشت‌. در واقع‌ دولت‌ سلطنتي‌ او را به‌ هنداعزام‌ كرد تا پايگاه‌هاي‌ نظامي‌ و دريايي‌ برپا كند.به‌ اين‌ ترتيب‌ ماژلان‌ براي‌ اولين‌بار طعم‌ جنگ‌ راتجربه‌ كرد. زماني‌كه‌ يك‌ سلطان‌ محلي‌ آفريقاي‌به‌ نام‌ (كيلوا) از پرداخت‌ جواهر سرباز زد، افرادكشتي‌ به‌ اين‌ قبيله‌ حمله‌ كردند و آنجا را تحت‌تصرف‌ خود درآوردند. امروزه‌ آن‌ محل‌، كشورتانزانيا نام‌ گرفته‌ است‌. ماژلان‌ پس‌ از پايان‌ اين‌سفر، براي‌ دادوستد تجاري‌ به‌ هند فرستاده‌ شد تاهياتي‌ را كه‌ دولت‌ پرتغال‌ به‌ (جزاير ادويه‌)فرستاده‌ بودند همراهي‌ كند، همين‌ سفرها دركارنامه‌ كاري‌ او باعث‌ شد تا وي‌ در سال‌ 1510ميلادي‌ درجه‌ ناخدايي‌ بگيرد.
او احساس‌ مي‌كرد متعلق‌ به‌ درياست‌ ونمي‌تواند در خشكي‌ زندگي‌ كند. از آن‌ به‌ بعدتصميم‌ گرفت‌ كار در كشتي‌ و دريانوردي‌ را پيشه‌خود سازد.
در سال‌ 1511 به‌ مراكش‌ فرستاده‌ شد و درنبرد (آزامور) عليه‌ مراكشي‌ها شركت‌ جست‌. باوجود چندين‌ زخم‌ و جراحات‌ شديد، صحنه‌ راترك‌ نكرد و پس‌ از پيروزي‌، مدال‌هاي‌ متعددي‌از سوي‌ ملكه‌ (الئونورا) دريافت‌ كرد.
ماژلان‌ دشمنان‌ و بدخواهان‌ زيادي‌ داشت‌ كه‌از وي‌ نزد ملكه‌ بدگويي‌ مي‌كردند. زماني‌كه‌ماژلان‌ از پادشاه‌ و ملكه‌ تقاضاي‌ حقوق‌ بيشتر كرد،تقاضاي‌ وي‌ رد شد. او از چشم‌ پادشاه‌ افتاده‌ بود.از اين‌ رو ماژلان‌ تصميم‌ گرفت‌ براي‌ هميشه‌پرتغال‌ را ترك‌ و به‌ خدمت‌ دربار اسپانيا درآيد ونام‌ پرتغالي‌ خود را كه‌ (فرنون‌ د ماگاليانش‌) بود رابه‌ نام‌ اسپانيايي‌ (فرناندو دماگالانس‌) تغيير دهد.

گردش‌ به‌ دور زمين‌

ماژلان‌ در 20 اكتبر 1517 به‌ سويل‌ پايتخت‌اسپانيا رسيد. او با تدبير و بيان‌ تجربيات‌ خودتوانست‌ راهي‌ به‌ دربار باز كند و مورد توجه‌ شاه‌نوجوان‌ (چارلز اول‌) قرار گيرد و به‌ تابعيت‌ اسپانيادرآيد. در آن‌ زمان‌ تجارت‌ ادويه‌ و ابريشم‌ رونق‌زيادي‌ داشت‌.
دريانوردان‌ به‌ آسياي‌ جنوب‌ شرقي‌ سفرمي‌كردند و با خود ادويه‌ مي‌آوردند و دربازارهاي‌ اروپا به‌ قيمت‌ بالا به‌ فروش‌مي‌رساندند.

مركز اين‌ تجارت‌ پرسود (جزاير ادويه‌) ياهمان‌ (اندونزي‌) امروزي‌ بود كه‌ كشتي‌ها براي‌رسيدن‌ به‌ آن‌ بايد قاره‌ آفريقا را دور مي‌زدند اماماژلان‌ نقشه‌ ديگري‌ در ذهن‌ داشت‌. او تصميم‌گرفت‌ با استفاده‌ از عبور از جنوب‌ اقيانوس‌ آرام‌،سريع‌تر به‌ جزاير ادويه‌ برسد. لذا به‌ ياري‌ (روي‌فالئيرو) ستاره‌ شناس‌ تبعيدي‌ پرتغال‌ در اسپانيانقشه‌اي‌ را ترسيم‌ كرد و با پشتيباني‌ پادشاه‌ اسپانيا باپنج‌ كشتي‌ بندر سويل‌ را به‌ همراه‌ 270 نفر در 15آگوست‌ 1518 ميلادي‌ ترك‌ گفت‌. از سويي‌ديگر پادشاه‌ پرتغال‌ سعي‌ در براندازي‌ كشتي‌هاي‌ماژلان‌ داشت‌، اما ماژلان‌ با پيمودن‌ راهي‌مخفيانه‌ پرتغالي‌ها ر ا جا گذاشت‌ و راهي‌ سفردورو دراز ناشناخته‌اي‌ شد.
در اين‌ سفر (آنتونيو پيگافتا) جهانگردثروتمندي‌ بود كه‌ نه‌ تنها به‌ دوست‌ و همدم‌ ماژلان‌تبديل‌ شد بلكه‌ به‌ عنوان‌ وقايع‌نگار، ناوگان‌ ماژلان‌را همراهي‌ مي‌كرد او تنها شاهد عيني‌ و قابل‌اعتماد وقايع‌ سفرهاي‌ ماژلان‌ بود.
كشتي‌ ماژلان‌ ابتدا به‌ جزاير قناري‌ رفت‌ و ازآنجا راهي‌ دماغه‌ (سن‌ اوتين‌) در برزيل‌ شد و ازخط استوا گذشت‌. ماژلان‌ در برزيل‌ توقف‌ نكردزيرا اين‌ منطقه‌ تحت‌ تصرف‌ پرتغالي‌ها بود و اونمي‌خواست‌ با آنها روبرو شود.
او در جستجوي‌ يافتن‌ گذرگاهي‌ براي‌ رسيدن‌به‌ اقيانوس‌ آرام‌ بود. فصل‌ زمستان‌ فرا رسيد.ماژلان‌ تصميم‌ گرفت‌ در حواشي‌ رودخانه‌ لاپلاتادر آمريكاي‌ جنوبي‌ توقف‌ كند تا سرما را پشت‌سرگذاشته‌ و سپس‌ به‌ راه‌ خود ادامه‌ دهد. متاسفانه‌گروهي‌ از دريانوردان‌ بر عليه‌ ماژلان‌ برآمدند وبر عليه‌ او شورش‌ كردند. اما بيشتر خدمه‌ به‌ ماژلان‌وفادار بودند، لذا توطئه‌ آنان‌ ناموفق‌ ماند وماژلان‌ شورشيان‌ را به‌ يك‌ جزيره‌ دورافتاده‌ تبعيدكرد و با مساعد شدن‌ هوا سفر خود را از سر گرفت‌.
در طي‌ سفر يكي‌ از كشتي‌ها به‌ صخره‌هاي‌زيرآبي‌ برخورد كرد و غرق‌ شد. گرچه‌ بيشترسرنشينان‌ توانستند خود را نجات‌ دهند و دوباره‌ به‌ناوگان‌ ماژلان‌ ملحق‌ شدند.

تنگه‌ ماژلان‌

در 21 اكتبر، سرانجام‌ ماژلان‌ تنگه‌ موردنظرش‌را پيدا كرد. تنگه‌ در محلي‌ نزديك‌ به‌ راس‌آمريكاي‌ جنوبي‌ واقع‌ شده‌ بود اين‌
تنگه‌ بعدهاتنگه‌ ماژلان‌ نام‌ گرفت‌. 38 روز طول‌ كشيد تاآنان‌ از تنگه‌ مزبور عبور كنند. هنگامي‌ كه‌ آب‌هاي‌اقيانوس‌ در انتهاي‌ تنگه‌ نمايان‌ شد ماژلان‌ اشك‌شوق‌ ريخت‌. او اولين‌ كاشف‌ دريايي‌ بود كه‌ ازدرياي‌ آتلانتيك‌ به‌ اقيانوس‌ آرام‌ رسيده‌ بود. سفروي‌ در آن‌ منطقه‌ رو به‌ پايان‌ بود، اما تعدادي‌ ازكشتي‌ها در طي‌ سفر از ادامه‌ سفر كه‌ بيشتر به‌ خاطرشورش‌ دريانوردان‌ بود، خودداري‌ كردند.
سه‌ كشتي‌ باقيمانده‌ سرانجام‌ در 28 نوامبر به‌آبهاي‌ اقيانوس‌ آرام‌ جنوبي‌ وارد شدند، (آرام‌)نامي‌ بود كه‌ (ماژلان‌) به‌ دليل‌ سكون‌ و آرامش‌اين‌ اقيانوس‌ به‌ آن‌ داده‌ بود.

مرگ‌ ماژلان‌

در روزهاي‌ ابتدايي‌ راهيابي‌ به‌ اقيانوس‌ آرام‌،آذوقه‌ آنها تمام‌ شد و خدمه‌ براي‌ زنده‌ ماندن‌چرم‌ لباس‌ هايشان‌ را مي‌جويدند.
سرانجام‌ كشتي‌ها در 6 مارس‌ به‌ جزاير ماريانارسيد و لنگر انداخت‌ و اعضاي‌ آن‌ توانستند درآن‌جا آذوقه‌ بردارند. چند روز بعد به‌ جزاير (هومونهون‌) در فيليپين‌ رسيدند و اين‌ در حالي‌بود كه‌ هنوز 400 مايل‌ از جزاير اندونزي‌ فاصله‌داشتند.
ماژلان‌ به‌ كمك‌ مترجم‌ مالايايي‌ خود به‌ آساني‌توانست‌ با مردم‌ بومي‌ ارتباط برقرار كند. بعد ازتبادل‌ هدايا با رئيس‌ قبيله‌ آنها به‌ سوي‌ جزاير(سبو) راه‌ افتادند.
(هومابون‌ راجه‌ سبو) رئيس‌ قبيله‌ با آنان‌رفتاري‌ دوستانه‌ داشت‌ و حتي‌ پذيرفت‌ به‌ آيين‌مسيحيت‌ درآيد. اما قبيله‌ مجاور با اعضاي‌ ناوگان‌ماژلان‌ مهربان‌ نبودند و به‌ جنگ‌ پرداختند.ماژلان‌ با تعداد كمي‌ سرباز به‌ مقابله‌ با بوميان‌سركش‌ شتافت‌ و در 27 آوريل‌ در (نبرماكتان‌)كشته‌ شد.
آنتونيو پيگافتا وقايع‌نگار معتمد ماژلان‌مي‌نويسد:
ماژلان‌ باشجاعت‌ و جوانمردي‌ جنگيد.گروهي‌ از بوميان‌ از پشت‌ به‌ او حمله‌ كردند و به‌ اومجال‌ شمشير زدن‌ ندادند و بازوهايش‌ را زخمي‌كردند. يك‌ بومي‌ با قمه‌ بر پاي‌ چپ‌ او ضربه‌ زد وسبب‌ شد ناخدا با صورت‌ به‌ زمين‌ بيفتد. بوميان‌هم‌ با نيزه‌ و قمه‌ بر سرش‌ ريختند و او را كه‌ در آينه‌و نور و راهنماي‌ واقعي‌ ما بود به‌ قتل‌ رساندند.اوبارها در هنگام‌ نبرد سر برگرداند تا از رسيدن‌همه‌ افرادش‌ به‌ قايق‌ها اطمينان‌ يابد و ما كه‌ شاهدكشته‌ شدنش‌ بوديم‌ مجروح‌ و خسته‌ به‌قايق‌هايمان‌ عقب‌نشيني‌ كرديم‌.
پس‌ از مرگ‌ ماژلان‌، بازماندگان‌ با دو كشتي‌ به‌سوي‌ (مولاكاس‌) حركت‌ كردند و همراه‌ خودميوه‌ خشك‌ شده‌ و ادويه‌ جات‌ بردند. يكي‌ ازكشتي‌ها به‌ دليل‌ فرسودگي‌ در راه‌ ماند و سرنشينان‌ناگزير به‌ جزيره‌ ترناته‌ كه‌ متعلق‌ به‌ پرتغال‌ بودپناهنده‌ شدند.
كشتي‌ ديگر به‌ نام‌ (ويكتوريا) تحت‌ فرماندهي‌(خوان‌ سباستين‌ الكاندو) دريانورد اهل‌ باسك‌ به‌همراه‌ 17 خدمه‌ باقيمانده‌ مسير خود را به‌ سمت‌غرب‌ ادامه‌ داد. كشتي‌ آنها از اقيانوس‌ عبور كرد ودر 9 سپتامبر 1522 به‌ شهر سويل‌ رسيد و اين‌اولين‌ كشتي‌ بود كه‌ دور دنيا را طي‌ كرده‌ بود.
4 نفراز 55 خدمه‌ كشتي‌ ترينيداد كه‌ به‌ جزيره‌ترناته‌ متعلق‌ به‌ پرتغال‌ بود پناهنده‌ شده‌ بودند،سرانجام‌ در سال‌ 1525 توانستد از آنجا فراركرده‌ و خود را به‌ اسپانيا برسانند.

نتايج‌ سفر ماژلان‌

ماژلان‌ مي‌خواست‌ فرضيه‌ كروي‌ بودن‌ زمين‌را عملا به‌ اثبات‌ برساند. البته‌ نتوانست‌ خودش‌ سفررا به‌ پايان‌ برساند، اما ناوگان‌ او بالاخره‌ دور دنيا راچرخيد و كروي‌ بودن‌ زمين‌ را به‌ اثبات‌ رساند.
ماژلان‌ اولين‌ اروپايي‌ بود كه‌:
- گذرگاه‌ ميان‌ دو اقيانوس‌ اطلس‌ و آرام‌راكشف‌ واز آن‌ عبور كرد.
- در آمريكاي‌ جنوبي‌، شتر بي‌كوهان‌ ديد كه‌همان‌ (لاما) مي‌باشد.
- نوعي‌ غاز سياه‌ يافت‌ كه‌ به‌ جاي‌ پركندن‌ بايدپوست‌ آن‌ كنده‌ مي‌شد. در واقع‌ او (پنگوئن‌) را(غاز سياه‌) ناميده‌ بود.
- دو تا از نزديك‌ترين‌ كهكشان‌ها به‌ كره‌زمين‌يعني‌ ابرهاي‌ ماژلان‌ را رصد كرد. اين‌ دو كهكشان‌فقط از نيمكره‌ جنوبي‌ قابل‌ رويت‌ است‌.
- محيط كره‌ زمين‌ را مشخص‌ كرد. در اين‌سفرناوگان‌ ماژلان‌ 69000 كيلومتر راه‌ را درميان‌آب‌هاي‌ خروشان‌ اقيانوس‌ها و درياها پيمود.
-به‌ ضرورت‌ ايجاد يك‌ خط تاريخ‌ بين‌المللي‌پي‌ برد. بدون‌ وجود اين‌ خط فرضي‌دريانورداني‌ كه‌ از سمت‌ غرب‌ دور كره‌ زمين‌مي‌گردند يك‌ روز از تقويم‌ واقعي‌ عقب‌ مي‌مانند.

منبع: مجله خانواده سبز